Ngày nay khi nghiên cứu sâu hơn về COVID-19 các nhà khoa dần nhận ra đây là bệnh cảnh có biểu hiện đa cơ quan chứ không chỉ riêng ở hệ hô hấp. Trong đó các biểu hiện ở da có thể được kể đến.
Sau khi phân tích dữ liệu trên hơn 330.000 người, các nhà khoa học nhận thấy có mối liên hệ có ý nghĩa giữa các dạng phát ban da và kết quả phết họng dương tính ở bệnh nhân COVID-19 (OR 1.67, khoảng tin cậy 95% từ 1.42 đến 1.97).
Đặc biệt hơn, người ta cũng nhận thấy có đến 17% số bệnh nhân dương tính với SARS-CoV-2 có triệu chứng đầu tiên là phát ban da và đến 21% số bệnh nhân với phát ban da là biểu hiện lâm sàng duy nhất.
Phát ban da cùng với các triệu chứng khác của COVID-19 là những biểu hiện có giá trị tiên đoán xảy ra ở số lượng lớn ca bệnh dù xuất hiện đơn độc hay xuất hiện trước các triệu chứng thường gặp của COVID-19. Vì vậy nhận biết phát ban da ở bệnh nhân COVID-19 có ý nghĩa quan trọng trong việc phát hiện sớm các ca bệnh mới.
Các dạng phát ban da ở bệnh nhân COVID-19. (a) Dạng sẩn hồng ban. (b) Mày đay. (c) Dạng đầu xa của chi. (d) Dạng viêm mạch. (e) Dạng lưới livedo
(Nguồn: Visconti, A et al. “Diagnostic value of cutaneous manifestation of SARS-CoV-2 infection.” The British journal of dermatology, 10.1111/bjd.19807. 14 Jan. 2021)
Chi tiết (Kết quả và Bàn luận)
COVID-19 đã được biết đến với biểu hiện lâm sàng đa dạng, gây ảnh hưởng nhiều cơ quan trong cơ thể, trong đó bao gồm cả da. Phát ban da do COVID-19 có nhiều dạng khác nhau ở những giai đoạn bệnh khác nhau.
Gần đây các nhà khoa học ở Anh sau khi phân tích dữ liệu trên hơn 330.000 người nhận thấy đến 8,8% tổng số bệnh nhân COVID-19 (đã phết họng dương tính) có phát ban da (OR 1,67, khoảng tin cậy 95% từ 1,42 đến 1,97).
Phát ban vùng thân mình thường thấy hơn ở phần xa của chi (6,8% so với 3,1%) mặc dù giá trị tiên đoán của chúng đều như nhau (OR 1,66, khoảng tin cậy 95% từ 1,37 đến 1,99 và OR 1,74, khoảng tin cậy 95% từ 1,373 đến 2,28).
Thú vị hơn khi chỉ số chênh OR ở cả 2 dạng phát ban da nêu trên đều lớn hơn so với biểu hiện sốt (OR 1,48). Các trường hợp có cả phát ban thân mình và phần xa của chi khá hiếm (1,1%). Điều này được cho rằng do có sự khác biệt về cơ chế bệnh sinh, trong đó dạng phát ban thân mình có thể gây ra bởi phản ứng miễn dịch và dạng phát ban vùng xa của chi có thể do thuyên tắc các mạch máu mạch máu nhỏ hoặc tổn thương thành mạch.
Trong các dạng phát ban da do COVID – 19 người ta nhận thấy phát ban dạng sẩn là thể thường gặp nhất và mày đay thường tồn tại ngắn ngày. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy có đến 17% bệnh nhân COVID – 19 có biểu hiện đầu tiên là phát ban da.
Quan trọng hơn, 21% số bệnh nhân COVID-19 chỉ có triệu chứng duy nhất là phát ban da và những bệnh nhân này có thể sẽ bị bỏ sót trong chẩn đoán nếu chỉ áp dụng theo các tiêu chuẩn của CDC Hoa Kỳ hay NHS Anh tại thời điểm nghiên cứu được tiến hành.
Qua nghiên cứu này cho thấy triệu chứng phát ban da nên được đưa vào các triệu chứng nghi ngờ trong bảng danh sách các biểu hiện của COVID-19 (điều mà tại thời điểm này đã được thực hiện). Mặc dù ít gặp hơn sốt nhưng chúng có vẻ đặc hiệu hơn, kéo dài hơn và có thể dễ dàng được nhận biết bởi chính người bệnh.
Việc cung cấp thêm thông tin cho các chuyên gia y tế cũng như cho cộng đồng về phát ban da do COVID-19 sẽ giúp ít rất nhiều trong việc phát hiện sớm, điều trị kịp thời và chặn đứng nguồn lây.
Tài liệu tham khảo
Visconti, A., Bataille, V., Rossi, N., Kluk, J., Murphy, R., Puig, S., Nambi, R., Bowyer, R., Murray, B., Bournot, A., Wolf, J., Ourselin, S., Steves, C. J., Spector, T. D., & Falchi, M. (2021). Diagnostic value of cutaneous manifestation of SARS-CoV-2 infection. The British journal of dermatology, 10.1111/bjd.19807. Advance online publication.
