Viêm tuyến mồ hôi mủ là một bệnh nhiễm trùng mãn tính ở vùng có tuyến mồ hôi tiết mùi cơ thể, kèm đau nhức và để lại sẹo xơ dính, gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh.
Trong bài báo cáo tại Hội nghị thường niên của Hội Da liễu Hoa Kỳ (AAD), phó giáo sư Vivian Shi tại đại học Arkansas cho biết thực hiện thay đổi chế độ ăn uống và lối sống có thể cải thiện đáng kể bệnh viêm tuyến mồ hôi mủ, giúp cho các bác sĩ tối ưu việc quản lý bệnh.
Viêm tuyến mồ hôi mủ ở vùng nách
Dinh dưỡng
Một trong những thay đổi quan trọng nhất mà bệnh nhân có thể thực hiện để cải thiện bệnh là điều chỉnh chế độ ăn uống. Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2020 trên tạp chí Dermatologic Therapy, những thực phẩm phổ biến nhất khiến bệnh viêm tuyến mồ hôi mủ trầm trọng hơn là đồ ngọt, bánh mì/mì ống/gạo, sữa và thực phẩm giàu chất béo. Mặt khác, các loại thực phẩm làm giảm bệnh nhiều nhất, giống với chế độ ăn Địa Trung Hải, là rau, trái cây, thịt gà và cá.
Thêm một nghiên cứu năm 2018 được công bố trên tạp chí Nutrients đánh giá tác động của chế độ ăn Địa Trung Hải đối với viêm tuyến mồ hôi mủ ở 41 bệnh nhân. Kết quả cho thấy những bệnh nhân tuân thủ chế độ ăn lỏng lẻo có mức độ bệnh cao hơn so với những người tuân thủ nghiêm ngặt.
Tuy nhiên, chế độ ăn này khá tốn kém, nên thay vì cắt bỏ hoàn toàn đường, hãy thay đổi nó thành một lựa chọn lành mạnh hơn, dễ tiếp cận hơn và giá cả phải chăng hơn cho bệnh nhân.
Chế độ ăn Địa Trung Hải với nhiều rau xanh, trái cây
Nhịn ăn gián đoạn cũng đã chứng tỏ khả năng cải thiện viêm tuyến mồ hôi mủ. Trong một nghiên cứu năm 2019 được công bố trên tạp chí Nutrients, 60 bệnh nhân viêm tuyến mồ hôi mủ đã phải nhịn ăn trong tháng Ramadan – một phong tục của người Hồi giáo, trong đó những người tham gia nhịn ăn 1 tháng trong năm. Kết quả cho thấy 1 tháng sau khi kết thúc tháng Ramadan, bệnh nhân đã giảm đáng kể điểm số Mức độ nghiêm trọng của bệnh (IHS4) trên tất cả các kiểu hình (0,85 ± 0,83; P < 0,0001).
Bác sĩ Shi cho biết, nấm men bia, một loại nấm đơn bào có trong bia, rượu và bánh nướng, cũng có thể làm trầm trọng thêm viêm tuyến mồ hôi mủ. Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2020 trên tạp chí Phẫu thuật, 70% trong số 148 bệnh nhân viêm tuyến mồ hôi mủ tuân theo chế độ ăn kiêng loại bỏ nấm men trong 6 năm đã nhận thấy sự cải thiện các triệu chứng bệnh, 81% trong số đó nhận thấy sự cải thiện này trong vòng 6 tháng.
Hơn nữa, 87% bị tổn thương da tái phát ngay lập tức chưa đầy 1 tuần sau khi ăn thực phẩm có chứa men, đặc biệt đối với những bệnh nhân mắc viêm ruột kèm viêm tuyến mồ hôi mủ.
Nhìn chung, bác sĩ Shi khuyến cáo bệnh nhân mắc viêm tuyến mồ hôi mủ nên áp dụng chế độ ăn Địa Trung Hải, tiêu thụ rau, trái cây, ngũ cốc làm từ ngô, thịt trắng và cá. Ngoài ra, những bệnh nhân này nên tránh chế độ ăn kiêng tiêu chuẩn của Mỹ – thịt đỏ, thực phẩm giàu chất béo, thực phẩm giàu calo, thực phẩm chế biến sẵn và men bia hoặc thực phẩm từ lúa mì.
Bổ sung
Vai trò của kẽm trong điều trị viêm tuyến mồ hôi mủ là làm giảm bạch cầu trung tính cũng như nồng độ cytokine. Trong một nghiên cứu năm 2020 được công bố trên Tạp chí của Học viện Da liễu Hoa Kỳ, 80% bệnh nhân viêm tuyến mồ hôi mủ được điều trị bằng kẽm giảm đáng kể mức độ nghiêm trọng của bệnh. Sau 24 tuần điều trị, điểm IHS4 trung bình của nhóm điều trị là 4,7 ± 2,1, trong khi của nhóm đối chứng là 7,8 ± 2,2 (P = 0,003).
Bác sĩ Shi khuyến cáo các bác sĩ nên cho bệnh nhân uống 100 mg đến 150 mg kẽm mỗi ngày và không vượt quá 200 mg vì có thể gây ra tác dụng phụ trên đường tiêu hóa. Đồng thời, khi bổ sung kẽm lâu dài với liều lượng cao, cần cung cấp đồng cho bệnh nhân, một liều đồng cho mỗi 8 đến 10 liều kẽm.
Bên cạnh đó, gần như tất cả bệnh nhân viêm tuyến mồ hôi mủ cũng bị thiếu vitamin D, một số bệnh nhân có nồng độ vitamin D dưới 30 ng/mL.
Bệnh nhân có nồng độ vitamin D từ 20 ng/mL đến 30 ng/mL nên bổ sung từ 600 IU đến 800 IU mỗi ngày. Bệnh nhân có nồng độ từ 12 ng/mL đến dưới 20 ng/mL nên nhận 800 IU đến 1000 IU mỗi ngày và những bệnh nhân có nồng độ dưới 12 ng/mL cần 25.000 IU đến 50.000 IU mỗi tuần một lần trong 6 đến 8 tuần, sau đó là 800 IU hàng ngày.
Thay đổi lối sống
Ngoài việc sửa đổi và bổ sung chế độ ăn uống, ngưng hút thuốc lá là một trong những thay đổi lối sống cần thiết mà bệnh nhân viêm tuyến mồ hôi mủ nên thực hiện nếu muốn thấy sự cải thiện.
Ngưng hút thuốc lá là một trong những thay đổi lối sống cần thiết
Theo một nghiên cứu được công bố vào năm 2016 trên Tạp chí Da liễu cho thấy một trong những sản phẩm phụ trong khói thuốc là các hợp chất giống dioxin. Nó có liên quan trực tiếp đến việc tăng sản biểu bì, từ đó dễ dàng hình thành các tổn thương như mụn trứng cá hoặc viêm tuyến mồ hôi mủ. Bên cạnh đó, hút thuốc lá còn kích hoạt phản ứng miễn dịch, đặc trưng bởi sự gia tăng bạch cầu trung tính, tất cả đều có thể làm trầm trọng thêm bệnh.
Các thay đổi lối sống khác như tập Pilates hoặc bơi lội, sử dụng đồ lót cotton, triệt lông bằng laser so với cạo, các sản phẩm khử mùi không gây dị ứng.
Kết luận
Bác sĩ Shi nhấn mạnh rằng mặc dù không có biện pháp nào trong số này có thể thay thế các phương pháp điều trị chuẩn trước đây, nhưng chắc chắn có thể đóng vai trò hỗ trợ người bệnh. Tuy nhiên, bệnh nhân thường không sẵn sàng thay đổi thói quen sinh hoạt của mình. Vì vậy, việc hỗ trợ bệnh nhân áp dụng các phương pháp thực hành này là tùy thuộc vào các bác sĩ.
Tài liệu tham khảo
https://www.healio.com/news/dermatology/20240326/physician-shares-alternative-medicine-practices-for-hidradenitis-suppurativa
Câu hỏi thường gặp
1, Viêm tuyến mồ hôi mưng mủ có cần khám chuyên khoa da liễu?
Các sang thương viêm tuyến mồ hôi mủ thường bị các bác sĩ không chuyên về da liễu (chẳng hạn như bác sĩ đa khoa) nhầm với viêm nang lông, lông mọc ngược và thậm chí là mụn trứng cá. Đó là lý do tại sao cần phải đi khám bác sĩ da liễu để được chẩn đoán chính xác.
2, Khi nào cần đến khám bác sĩ?
Khi bạn có những triệu chứng sau, cần đến khám sớm để được chuẩn đoán và điều trị
- + Đau tại vị trí thương tổn
- + Khó khăn trong cử động, đặc biệt ở nách hay đùi
- + Không cải thiện và ngày càng tăng số lượng tổn thương
- + Tổn thương ở nhiều vị trí
3, Chỉ cần thay đổi lối sống là có thể chữa dứt điểm viêm tuyến mồ hôi mưng mủ được không?
Viêm tuyến mồ hôi mưng mủ là bệnh lý viêm mãn tính, có thể tái phát nhiều lần. Các phương pháp hỗ trợ không thể thay thế hoàn toàn những phương pháp điều trị tiêu chuẩn, tuy nhiên có thể giúp các bác sĩ quản lí bệnh tốt hơn, giúp bệnh nhân hạn chế tái phát.
4, Làm thế nào để phòng bệnh viêm tuyến mồ hôi mủ?
Để phòng ngừa viêm tuyến mồ hôi mủ, cần lưu ý:
- + Vệ sinh cá nhân hằng ngày
- + Duy trì cân nặng cân đối bằng chế độ ăn giàu trái cây, rau củ, thịt trắng và cá
- + Không hút thuốc lá
- + Giữ cơ thể khô thoáng, mặc trang phục cotton, thoải mái để hạn chế cọ sát
- + Lựa chọn các sản phẩm khử mùi an toàn, tránh kích da. Tránh sử dụng nước hoa hoặc sản phẩm khử mùi nếu đang có tổn thương.
5, Triệt lông bằng laser có hiệu quả với viêm tuyến mồ hôi mủ không?
Theo Hội Da liễu Hoa Kỳ (AAD), triệt lông bằng laser thường hiệu quả hơn đối với các trường hợp nhẹ và cần ít nhất ba lần điều trị, được thực hiện sau mỗi 4-6 tuần.
BSCKI Dương Phương Chi
Khoa Da Liễu – Thẩm Mỹ Da, BV ĐH Y Dược TP.HCM
