Ngoài yếu tố thời tiết và tuổi tác, nguyên nhân dẫn đến tình trạng lão hóa da sớm phần lớn đến do người bệnh không biết cách chăm sóc và bảo vệ da đúng cách.
Việt Nam là một quốc gia nằm trong vùng có khí hậu nhiệt đới gió mùa, đặc biệt là ở miền Nam có những mùa cao điểm của nắng nóng gay gắt. Do đó, người dân thường phải tiếp xúc và làm việc thường xuyên dưới thời tiết khắc nghiệt.
Điều này dẫn đến những vấn đề về rối loạn tăng sắc tố da như nám da, đốm nâu, tàn nhang, lão hóa da mắt hay tình trạng lão hóa da sớm, tiến triển nhanh vì không biết cách bảo vệ da khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời.
Nguyên nhân gây lão hóa da sớm
TS BS. Lê Thái Vân Thanh, Trưởng khoa Da liễu – Thẩm mỹ da, Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM (BV ĐHYD), cho biết lão hóa da là do các sợi collagen và elastin trong da giảm dần, làm cho da giảm săn chắc và độ đàn hồi kém hơn. Sự sinh sản tế bào cũng chậm dần lại, gia tăng quá trình chết tế bào theo chương trình, gây lão hóa da tiến triển tích lũy theo thời gian.
Quá trình lão hoá xảy ra trong tất cả các lớp da. Những thay đổi trong các lớp này sẽ thể hiện lên bề mặt da. Khi cơ thể già đi, quá trình tăng sinh cũng như tái tạo tế bào chậm dần và sự sản sinh lipid suy giảm khiến cho làn da bị thô ráp và sần sùi hơn. Ngoài ra, từ độ tuổi 25 trở đi, mỗi năm làn da bị mất đi 1% lượng collagen. Độ đàn hồi của da suy giảm, các nếp nhăn, tình trạng chảy xệ, chùng nhão da, vấn đề về sắc tố da với các thương tổn sạm nám, đốm nâu xuất hiện đặc biệt trên da vùng “mặt tiền”.
Trước đây, quan niệm chống lão hóa chỉ dành cho phụ nữ ở tuổi trung niên, khi mà các dấu hiệu lão hoá đã được nhìn thấy rõ. Tuy nhiên, chính suy nghĩ như vậy dễ dẫn đến chậm trễ trong quá trình điều trị chống lão hoá. Trên thực tế, quá trình lão hóa của cơ thể, đặc biệt là lão hoá da, diễn ra từ khá sớm, ngay khi bước sang ngưỡng tuổi 20 – 25.
Việc nhận biết những nguyên nhân và có giải pháp ngăn ngừa lão hoá da từ sớm là cách tốt nhất để bảo vệ và duy trì vẻ đẹp cho làn da của mình, TS BS. Lê Thái Vân Thanh nhấn mạnh.
Lão hóa da ám ảnh cả phụ nữ và nam giới
Khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da của BV ĐHYD tiếp nhận điều trị nhiều trường hợp lão hóa da sớm ở cả nam và nữ. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng này phần lớn đến do người bệnh không biết cách chăm sóc và bảo vệ da đúng cách.
Điển hình như trường hợp chị Phạm Thị Thanh V., 28 tuổi, chủ một quán cơm tại Long An. Do tính chất công việc thường xuyên phải tiếp xúc với ánh nắng mặt trời và nhiệt nóng từ bếp lò, nhưng chị V. lại không có thói quen chăm sóc da và sử dụng kem chống nắng. Điều này khiến làn da của chị như phụ nữ trên 35 tuổi với các dấu hiệu lão hóa như khô, nám, nhiều vết nhăn lão hóa ở vùng trán và mắt.
Đến thăm khám tại Khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da BV ĐHYD, các bác sĩ chẩn đoán chị V. bị lão hóa da sớm do tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng mặt trời và nhiệt độ cao. Chị V. đã được thực hiện liệu trình trẻ hóa da, điều trị tăng sắc tố da, tư vấn sử dụng thuốc và chăm sóc da tại nhà. Sau 1 tháng điều trị, tình trạng da của chị được cải thiện rõ rệt, da sáng và căng hơn, giảm đỏ và giảm các “gân máu dưới da”, lỗ chân lông thu nhỏ lại.
Không chỉ ở phụ nữ, lão hóa da sớm còn xuất hiện ở nam giới. Anh L.M.T, 33 tuổi, ngụ tại TPHCM, đến khám tại Khoa Da liễu – Thẩm mỹ Da của BV ĐHYD trong tình trạng lỗ chân lông to, mụn trứng cá và nhiều sẹo rỗ, làn da mặt thô ráp với nhiều nếp nhăn.
Điều này khiến anh trông già hơn nhiều so với độ tuổi của mình. Qua thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán anh T. bị lão hóa sớm do tự ý điều trị mụn bằng thuốc bôi trôi nổi, không biết bảo vệ da chống ánh sáng mặt trời. Ngoài ra, anh T. còn có thói quen hút thuốc lá, ít uống nước, không thường xuyên tập thể dục. Những sai lầm trên đã làm cho những vấn đề da ngày càng nặng hơn, gây cho anh mất tự tin khi tiếp xúc với khách hàng, bạn bè và người xung quanh.
Anh T. đã được điều trị bằng trị liệu laser kết hợp thuốc thoa, thuốc uống theo đúng phác đồ, đồng thời được bác sĩ tư vấn sử dụng kem chống nắng và điều chỉnh chế độ sinh hoạt hợp lý để nâng cao sức khỏe cho làn da. Kết quả sau 3 tuần sau điều trị, da anh T. mịn màng hơn, lỗ chân lông se khít, các sẹo rỗ được cải thiện đáng kể, giảm các nếp nhăn nông, da sáng và đều màu hơn. Anh T. cảm thấy hài lòng và tự tin hơn rất nhiều đối với làn da của mình.
Ngừa da lão hóa sớm, phải làm sao?
Theo TS BS. Lê Thái Vân Thanh, làn da đẹp trước hết là làn da sáng khoẻ. Do đó, nền tảng của chống lão hoá da sớm là cần bảo vệ da khỏi những tác động gây hại, chẳng hạn áp dụng bôi kem chống nắng đúng cách mỗi ngày, uống nhiều nước, duy trì chế độ ăn giàu rau xanh và trái cây, ngủ đủ giấc, giảm stress, nâng cao sức khoẻ thể chất và tinh thần với hoạt động thể dục thể thao, không hút thuốc và không uống rượu bia…
Khi chọn lựa các sản phẩm làm sạch da và dưỡng da, chúng ta cần cân nhắc dựa trên tiêu chí an toàn và hiệu quả, tránh việc sử dụng và lạm dụng những sản phẩm không rõ nguồn gốc, dẫn đến hệ luỵ là cấu trúc của hàng rào bảo vệ da và cấu trúc mô đệm của da bị phá huỷ, khiến da nhăn, chảy nhão, không đều màu.
Đặc biệt là chúng ta hay nghe nói đến vấn nạn lạm dụng các sản phẩm bôi có trộn corticoids, các hóa chất ‘tẩy trắng da” mạnh như có chứa chất axit hoặc kiềm mạnh.
Hệ lụy là gây tai biến da với các biểu hiện của một làn da “trắng xỉn và bị nghiện”, đó là teo da, dãn mạch, sạm da, rối loạn sắc tố loang lổ, mỏng da, dễ bị ngứa hay đỏ da, rất khó điều trị. Bên cạnh đó, việc điều trị lột da (peeling), lăn kim, laser, tiêm chất làm đầy (filler)… tại những cơ sở không đảm bảo chuyên môn và an toàn có thể dẫn đến những biến chứng thậm chí có thể nguy hiểm tính mạng và gây tổn hại da vĩnh viễn.
Việc chống lão hoá cho một làn da khoẻ mạnh không khó, nhưng điều trị hồi phục cho một làn da “bệnh và nghiện” là rất khó khăn bởi tính chất của da đã hoàn toàn thay đổi, trở nên “nhạy cảm và khó chịu” với bất kỳ phương thức điều trị nào.
Do đó, khi nghi ngờ bản thân có vấn đề về da, điều quan trọng nhất là chúng ta nên tìm đến cơ sở y tế có các chuyên gia, bác sĩ chuyên khoa da liễu tận tâm, uy tín, giỏi chuyên môn, thấu hiểu bệnh. Từ đó có thể tư vấn, hỗ trợ và lập phác đồ điều trị “đặc hiệu” cho tất cả các vấn đề của da đang mắc phải, TS BS. Lê Thái Vân Thanh khuyến cáo.
