Theo một nghiên cứu hồi cứu của Hoa Kỳ được công bố trên tạp chí JAMA Dermatology, chilblains, một tình trạng viêm da hay còn được gọi là ‘ngón chân COVID’, có khả năng không liên quan đến chẩn đoán COVID-19.
Nghiên cứu này được công bố sau một báo cáo gồm 17 thanh thiếu niên ở Ý bị sang thương dạng cước (chilblains) ở ngón chân. Báo cáo chỉ ra rằng các tổn thương không liên quan đến nhiễm trùng hiện tại hoặc trước đó. Việc thay đổi lối sống có thể là một yếu tố góp phần.
Đầu năm ngoái, các bác sĩ lâm sàng ở Châu Âu và Hoa Kỳ báo cáo số ca chilblains cao bất thường, nhưng chỉ một số ít bệnh nhân trong các trường hợp này dương tính với SARS-CoV-2.
Nhiễm virus, bao gồm cả SARS-CoV-2, được cho là có liên quan đến triệu chứng phát ban. Ngoài ra, hơn 150 bài báo đã được công bố về các phản ứng trên da khi nhiễm SARS-CoV-2, chẳng hạn như nổi mề đay và mụn nước.
Trong nghiên cứu mới do Patrick E. McCleskey, MD, bác sĩ da liễu của Trung tâm Y tế Kaiser Permanente Oakland (Calif., Hoa Kỳ), đánh giá các trường hợp chilblains từ sáu quận ở Bắc California, cho thấy mối tương quan yếu: chỉ 2% các trường hợp chilblains có khả năng là thứ phát sau COVID-19 và hầu hết không được chứng minh là có liên quan đến nhiễm SARS-CoV-2.
Sự gia tăng các trường hợp có lẽ liên quan nhiều hơn đến những thay đổi trong hành vi, khi trẻ em và người lớn ở nhà thay vì đi làm và đi học. Tỷ lệ mắc bệnh cao nhất ở trẻ em từ 13-19 tuổi. Trong nghiên cứu, chỉ 6% bệnh nhân có đi giày ở nhà, và một nửa số bệnh nhân không có hệ thống sưởi tại nhà.
Chilblains chủ yếu xảy ra ở mặt mu bàn chân, bàn tay và hầu như liên quan duy nhất đến việc có khoảng thời gian dài ở trong điều kiện ẩm ướt và lạnh giá.
Có một số tình trạng y tế liên quan đến chilblains, chẳng hạn như bệnh Raynaud, bệnh lupus ban đỏ hệ thống, hội chứng kháng phospholipid, viêm khớp dạng thấp,u lympho và bệnh bạch cầu. Và như với COVID-19, chilblains ảnh hưởng đến phụ nữ nhiều hơn nam giới.
Nghiên cứu đoàn hệ hồi cứu đã đánh giá 780 bệnh nhân (464 nữ; tuổi trung bình 36,8 tuổi) từ sáu quận ở Bắc California, được điều trị chilblains tại nhà từ tháng 4 đến tháng 12 năm 2020.
Trong đó, 456 người đã được xét nghiệm SARS-CoV-2, và 17 bệnh nhân (3,7%) có kết quả dương tính với virus. Có 9 bệnh nhân (2%) bị nhiễm COVID-19 vào 6 tuần trước đó.
Đến tháng 9, thử nghiệm cho thấy trong số 97 trường hợp chilblains, 1% dương tính với virus.
Một số bệnh nhân mắc COVID-19 bị chilblains cùng lúc hoặc sau khi nhiễm virus, cho gợi ý chilblains thứ phát sau COVID-19.
Các trường hợp năm 2020 được so sánh với 539 bệnh nhân chilblains (độ tuổi trung bình là 44,7 tuổi) được điều trị trong cùng thời gian vào các năm 2016, 2017, 2018 và 2019.
Trong những năm này, tỷ lệ mắc chilblains hàng năm là 5,2 (khoảng tin cậy 95%, 4,8 -5,6) trên 100.000 người năm, so với 28,6 (95% CI, 26,8-30,4) vào năm 2020, trong thời kỳ đại dịch.
Các tác giả cho rằng có một số lời giải thích cho các báo cáo về gia tăng chilblains vào năm 2020.
Thiếu giày
Trong đại dịch, trẻ em từ 13 đến 19 tuổi có nhiều trường hợp mắc chilblains hơn bất kỳ nhóm tuổi nào khác mặc dù thực tế là thanh thiếu niên có nguy cơ mắc SARS-CoV-2 thấp. Chỉ 6% thanh thiếu niên mắc chilblains có đi giày ở nhà trong thời gian nghiên cứu vào năm 2020.
Xu hướng làm việc tại nhà
Tỉ lệ mắc chilblains ở người Mỹ gốc Á (42,5; 95% CI, 37,7-47,8) và người da trắng (35,7; 95% CI, 32,6-39,1), nhiều hơn 3 lần so với người da đen (11,6; 95% CI, 7,8-17,3) và Latinh (12,5; 95% CI, 10,1-15,4).
Cộng đồng Latinh có tỷ lệ mắc chilblains thấp nhất và mắc COVID-19 cao nhất (62,5; 95% CI, 61,9-63,1), nhiều hơn ba lần so với người Mỹ gốc Á (19,0; 95% CI, 18,6-19,3) và người da trắng ( 17,9; KTC 95%, 17,7-18,2) và gấp hai lần so với người da đen (29,2; KTC 95%, 28,4-29,9).
Một báo cáo của Bay Area Council vào tháng 12 năm 2020 cho thấy rằng người Mỹ gốc Á và người da trắng có xu hướng làm việc tại nhà trong thời kỳ đại dịch (tương ứng là 52% và 50%) so với người Da đen và Latinh (tương ứng là 33% và 30%).
Trong khi người Latinh chiếm 46% tổng số trường hợp COVID-19, họ chỉ chiếm 9% trường hợp chilblains vào 2020 (nhưng các trường hợp có thể đã được báo cáo ít hơn).
Trong năm 2020, các thành phố có tỷ lệ mắc COVID-19 cao hơn nhưng lại không xảy ra tình trạng mắc chilblains nhiều hơn.
Nếu chilblains xảy ra trong cùng một cộng đồng nơi các trường hợp COVID-19 đã xảy ra, hệ số tương quan Spearman sẽ gần bằng 1.Trong trường hợp này, hệ số Spearman là 0,18.
Nhiều báo cáo liên quan đến “Ngón chân COVID”
Một lời giải thích khác cho sự gia tăng các trường hợp chilblain có thể là vì bệnh nhân đã quan tâm nhiều hơn, do có nhiều bài báo, tin tức về “ngón chân COVID”.
McCleskey cho biết: “Nguyên nhân chính xác của chilblains vẫn còn là điều khó nắm bắt. Một số công bố cho thấy đáp ứng interferon là một phần sinh lý bệnh chilblains, nhưng đây không phải là trọng tâm nghiên cứu của chúng tôi”.
Các tác giả đã đưa ra giả thuyết rằng ở những người bị nhiễm virus, đặc biệt là những bệnh nhân trẻ tuổi, phản ứng miễn dịch với SARS-CoV-2 đã gây ra tình trạng chilblains ở những người không có triệu chứng. Có thể một số bệnh nhân bị chilblains đã tiếp xúc với SARS-CoV-2 nhưng lại tạo ra phản ứng miễn dịch bẩm sinh mạnh mẽ đến mức khó tìm thấy bằng chứng về sự lây nhiễm. Do đó, cần có những xét nghiệm tốt hơn để xác định.
Điểm mạnh của nghiên cứu này bao gồm quy mô, cơ sở cộng đồng, nhóm chứng từ năm 2016, xác nhận bằng cách xem xét hồ sơ y tế và khả năng kiểm soát sự thay đổi địa lý, cho phép các nhà điều tra theo dõi các yếu tố có thể ảnh hưởng như thời tiết. Bên cạnh đó, có một số hạn chế như việc thiếu xét nghiệm kháng thể đáng tin cậy vào đầu năm và thiếu xét nghiệm kháng thể IgA.
