Trứng cá do thuốc là một tình trạng phổ biến và ảnh hưởng đến những bệnh nhân chuyển giới đang sử dụng các thuốc để khẳng định giới tính (gender-affirming) như testosterone và không nên xem đây là một tình trạng tạm thời.
Bác sĩ da liễu Howa Yeung, Trường Y của đại học Emory báo cáo tại Hội thảo thường niên của Hội Da Liễu Hoa Kỳ rằng tác động của trứng cá trên những người chuyển giới đang bị đánh giá dưới mức và những bệnh nhân chuyển giới mắc trứng cá muốn các bác sĩ cung cấp các hướng dẫn rõ ràng và cách chăm sóc ban đầu. Trong phiên đặc biệt về sức khoẻ LGBTQ trong da liễu, bác sĩ Yeung cho biết các bác sĩ da liễu cần vượt ra khỏi các hướng dẫn điều trị của AAD để xem xét các yếu tố bổ sung gây bùng phát trứng cá và điều trị trứng cá lâu dài cho những bệnh nhân này, người đã báo với bác sĩ về các triệu chứng trong nhiều năm.
Bác sĩ Yeung cho biết: “Chúng ta cần làm tốt hơn công việc của bác sĩ da liễu. Làm thế nào chúng ta có thể điều trị mụn trứng cá sớm này và thậm chí ngăn ngừa mụn trứng cá cho bệnh nhân của mình?”
Một số vùng ở Mỹ đặc biệt nơi mà rất khó tiếp cận với dịch vụ chăm sóc để khẳng định giới tính (gender-affirming care), bệnh nhân rất biết ơn khi được điều trị bằng hóc môn đến mức họ có thể không muốn đề cập đến những vấn đề dường như ít nghiêm trọng hơn như mụn trứng cá.
Bác sĩ Yeng nói, Nếu bệnh nhân không muốn nói chuyện với các nhà cung cấp dịch vụ về các tác dụng phụ tiêu cực, họ lo lắng rằng họ sẽ bị bác bỏ hoặc có thể bác sĩ sẽ loại bỏ liệu pháp hóc môn đó”. “Nếu chúng ta bắt đầu chăm sóc mụn trứng cá, chúng ta có thể thực hiện tốt hơn công việc chăm sóc bệnh nhân”.
Tác dụng của liệu pháp hóc môn đối với mụn trứng cá
Bác sĩ Yeung cho biết, đối với những người chuyển giới tiếp cận dịch vụ chăm sóc khẳng định giới tính, mụn trứng cá có thể phổ biến trong vòng 6 tháng đầu tiên kể từ khi bắt đầu điều trị bằng testosterone và thông tin có sẵn về mụn trứng cá cho thấy tác dụng tối đa sẽ xảy ra trong vòng 1 đến 2 năm.
Yeung, đồng tác giả của hướng dẫn trị mụn trứng cá của AAD mới đây, cho biết: “Mụn trứng cá không chỉ biến mất sau 2 năm. “Nếu đúng như vậy, chúng ta sẽ không bao giờ phải gặp lại những thanh thiếu niên chuyển giới sau 2 năm. Điều đó không xảy ra. Thật không may, các số liệu vẫn cho thấy điều này. Nó mang lại nhiều sự yên tâm sai lầm cho bệnh nhân của chúng tôi và khiến họ không muốn được chăm sóc.”
Trong một phân tích về những bệnh nhân được điều trị bằng hormone nam tính hóa tại Fenway Health ở Boston được công bố vào năm 2021 trên JAMA Dermatology, các nhà nghiên cứu đã báo cáo rằng 31% trong số 988 bệnh nhân có mã chẩn đoán về mụn trứng cá, trong đó có 19% trong vòng 1 năm. Yeung cho biết, bắt đầu sử dụng testosterone ở độ tuổi trẻ hơn được coi là yếu tố nguy cơ chính.
“Điều này đã được nhân rộng qua các nghiên cứu. Tỷ lệ mụn trứng cá thực sự thậm chí còn cao hơn”, Yeung nói. “Chúng ta cần phải nhận ra rằng mụn trứng cá rất phổ biến ở những bệnh nhân chuyển giới nam tính của chúng ta và nó không tự biến mất.”
Cân nhắc các nguyên nhân gây mụn trứng các khác
Yeung cho biết, các bác sĩ da liễu cũng nên xem xét các yếu tố khác trong việc chăm sóc khẳng định giới tính có thể gây ra mụn trứng cá. Ví dụ, những bệnh nhân chuyển giới nam hoặc không thuộc giới tính nhị phân nhưng được xác định giới tính nữ khi sinh ra có thể sử dụng đai quấn ngực để giảm sự xuất hiện của mô vú và cải thiện lòng tự trọng, sức khỏe tâm thần và sự an toàn ở nơi công cộng. Tuy nhiên, các hiệu quả lên mô mềm, chẳng hạn như mụn trứng cá, có thể phổ biến ở vùng thân khi sử dụng miếng dán ngực, Yeung cho biết.
“Tỷ lệ mắc mới mụn trứng cá tăng theo thời gian; Trung vị tỷ lệ mắc mụn trứng cá là trong vòng 4 tháng sau khi đeo băng ép ngực,” Yeung nói. “Và mức độ lưu hành bệnh ở mỗi người là khác nhau. Một số người dễ mắc phải dạng mụn trứng cá này hơn những người khác.”
Yeung nói: “Chúng tôi cần nói chuyện với bệnh nhân của mình về loại băng bó ngực mà họ sử dụng, nên dụng loại nào thoáng khí và không gây tắc nghẽn nhiều”.
Điều quan trọng là mụn trứng cá có thể ảnh hưởng sâu sắc đến sức khỏe tâm thần của một người, Yeung nói, nhưng những ảnh hưởng đó rất khác nhau. Một số bệnh nhân sẽ tận dụng mụn trứng cá như một “yếu tố phục hồi”, Yeung nói – bằng chứng rõ ràng rằng liệu pháp testosterone họ đang sử dụng đang “có hiệu quả”.
Yeung nói: “Nhưng điều đó không hoàn toàn từ bỏ nhiệm vụ của chúng tôi trong việc điều trị mụn trứng cá đó.
Câu hỏi thường gặp (FAQs)
- Mụn trứng cá là gì?
- Mụn trứng cá là tình trạng da khiến các nốt mụn màu trắng hoặc màu đỏ xuất hiện trên cơ thể, thường là do sự tăng sản xuất dầu và tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Hormone nam tính hóa có ảnh hưởng đến mụn trứng cá không?
- Có, hormone nam tính hóa như testosterone có thể gây ra sự tăng sản dầu và kích ứng lỗ chân lông, dẫn đến việc phát triển mụn trứng cá ở bệnh nhân chuyển giới.
- Có cách nào để ngăn ngừa mụn trứng cá khi sử dụng hormone nam tính hóa không?
- Việc duy trì một chế độ lành mạnh, chăm sóc da đúng cách và tuân thủ các hướng dẫn từ bác sĩ có thể giúp giảm nguy cơ mụn trứng cá.
- Mụn trứng cá có thể biến mất sau bao lâu sử dụng hormone nam tính hóa?
- Mụn trứng cá có thể giảm đi sau khi sử dụng hormone nam tính hóa trong khoảng 1 đến 2 năm, nhưng không phải tất cả các trường hợp đều như vậy.
- Mụn trứng cá có ảnh hưởng đến tâm lý của bệnh nhân chuyển giới không?
- Có, mụn trứng cá có thể gây ra sự tự ti và áy náy, ảnh hưởng đến tâm lý và tự tin của bệnh nhân chuyển giới.
- Có cách nào để điều trị mụn trứng cá hiệu quả không?
- Điều trị mụn trứng cá thường bao gồm việc sử dụng sản phẩm chăm sóc da phù hợp, tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh và duy trì các thói quen làm sạch da.
- Làm thế nào để chăm sóc da để giảm nguy cơ mụn trứng cá?
- Chăm sóc da đúng cách bằng cách rửa mặt hàng ngày, sử dụng kem chống nắng, tránh tiếp xúc với dầu và bã nhờn có thể giúp giảm nguy cơ mụn trứng cá.
- Mụn trứng cá có thể xuất hiện ở những vùng nào của cơ thể?
- Mụn trứng cá có thể xuất hiện trên mặt, lưng, ngực, vai và cổ.
- Tại sao mụn trứng cá xuất hiện nhiều ở bệnh nhân chuyển giới hơn so với những người khác?
- Việc sử dụng hormone nam tính hóa và các biện pháp khác trong quá trình chuyển giới có thể làm tăng nguy cơ phát triển mụn trứng cá.
- Có cách nào để giảm đau và sưng do mụn trứng cá không?
- Việc sử dụng kem chống viêm và làm dịu có thể giúp giảm đau và sưng do mụn trứng cá, nhưng nên tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi sử dụng.
ThS.BS.Trần Ngọc Khánh Nam
Khoa Da liễu – Thẩm mỹ da – BVĐHYD TP.HCM
