Mày đay do cholin là căn bệnh không nguy hiểm, tác nhân kích thích chính là nhiệt và mồ hôi. Tuy không gây chết người nhưng lại ảnh hưởng đến các hoạt động hằng ngày và gây suy giảm chất lượng cuộc sống của người trong cuộc.
Mày đay do cholin (còn được gọi là mày đay cholinergic hoặc sưng nhiệt, gọi tắt CU) là một thể của nhóm mày đay vật lý, trong đó thương tổn của mày đay gây ra bởi sự tác động, kích thích của các yếu tố vật lý.
Phát ban nhỏ bao quanh bởi các mảng da đỏ lớn
Nói cách khác, mày đay do cholin là một phản ứng dẫn đến phát ban nhỏ bao quanh bởi các mảng da đỏ lớn. Có liên quan đến việc tăng nhiệt độ cơ thể, nổi mẩn đỏ ngứa trên da, bệnh bùng phát khi cơ thể đổ mồ hôi sau khi tập luyện, căng thẳng hoặc nóng bức được gọi là mày đay cholinergic.
CU có thể phân thành 4 loại là mày đay do cholin có tắc lỗ chân lông; mày đay do cholin có giảm bài tiết mồ hôi mắc phải, lan tỏa; mày đay do cholin có dị ứng với mồ hôi và mày đay do cholin tự phát. Cho đến nay, không ai rõ nguyên nhân chính xác gây bệnh, nó có thể gặp mọi lứa tuổi, giới tính.
Một số bằng chứng cho thấy bệnh có thể là do hệ thần kinh hoặc do phản ứng dị ứng với mồ hôi. Người bệnh dễ bị nổi mề đay hơn nếu mắc bệnh chàm, hen suyễn hoặc các bệnh dị ứng khác như sốt cỏ khô, hoặc do ăn một số loại thực phẩm hoặc thuốc, áp lực lên da hoặc thời tiết lạnh.
Cơ chế bệnh sinh CU
Có thể nói CU là do da phản ứng quá mẫn với các kích thích từ acetylcholin, chất trung gian dẫn truyền thần kinh, làm các tế bào mast tăng giải phóng histamin. Sự tăng nồng độ histamin có thể được phát hiện sau khi vận động 5 phút, đạt nồng độ đỉnh là 25 ng/mL ở người bệnh mày đay do cholin.
Một số người bị CU thể nhẹ nhưng có người lại nặng, đe dọa tính mạng. Dấu hiệu và triệu chứng của CU nghiêm trọng bao gồm: Nổi mề đay khắp cơ thể (toàn thân); Sưng ở các lớp sâu hơn của da (phù mạch) thường xung quanh mặt và môi.
Nếu sưng, khiến cổ họng hoặc lưỡi của bạn chặn đường thở, điều này có thể đe dọa tính mạng. Co thắt phế quản, đường thở của bạn bị co thắt và co thắt bất thường, khiến khó thở, thở khò khè hoặc ho. Hạ huyết áp gây đe dọa tính mạng….
Cũng có giả thuyết cho rằng bệnh CU là do cơ thể dị ứng với các sản phẩm chứa trong mồ hôi. Do nhiệt độ theo mùa, nhiệt gây ra bởi sự kích thích do acetylcholin và sự giảm nhiệt độ môi trường xung quanh.
Ngoài ra, có những bệnh nhân bị mày đay do cholin trong những tháng mùa đông khi tiếp xúc với nhiệt hoặc vận động sinh ra nhiệt. Bệnh còn có yếu tố di truyền, thiếu hụt chức năng thần kinh – tuyến mồ hôi có thể gây ra mày đay do cholin và do thuốc chữa bệnh như aspirin, do nhiệt độ môi trường tăng cao, thức ăn nóng, tắm hơi, stress cảm xúc, lọc máu.
Chẩn đoán, điều trị và phòng ngừa bệnh CU
Nếu thấy da ngứa, đỏ và lấm tấm khi đang nóng hoặc mới tập thể dục được vài phút, hãy đến gặp bác sĩ. Bác sĩ sẽ đưa ra một số câu hỏi về lịch sử sức khỏe, về bệnh CU, thực phẩm để tìm ra nguyên nhân khác.
Bác sĩ có thể yêu cầu người bệnh chạy hoặc đạp xe cố định trong khoảng 15 phút để kiểm chứng. Đôi khi, bác sĩ có thể tiêm một liều methacholine, một loại thuốc làm co đường hô hấp, để làm cho các vết sưng tấy lên giúp kiểm tra.
Nếu sống ở nơi có khí hậu nóng hoặc sở thích tập thể dục thì khó tránh khỏi cái nóng gây ra các vết phát ban này. Những loại thuốc kháng histamine sẽ được sử dụng để điều trị dị ứng như Cetirizine (Zyrtec), Diphenhydramine (Benadryl), Hydroxyzine (Atarax, Vistaril), Fexofenadine (Allegra), Loratadine (Alavert, Claritin)… 
Nếu thuốc kháng histamin không tác dụng, bác sĩ có thể khuyên dùng steroid trong thời gian ngắn hoặc thuốc chẹn thụ thể histamin 2 như Zantac hoặc Tagamet. Tất cả các loại thuốc kháng histamin đều có hiệu quả hơn nếu dùng hàng ngày thay vì khi cần thiết.
Các phương pháp điều trị CU khác bao gồm thuốc ức chế leukotriene (Singulair), thuốc ức chế miễn dịch (cyclosporine, dapsone), Danazol, thuốc chẹn beta (propranolol), scopolamine tại chỗ và omalizumab (Xolair).
Phòng ngừa:
Nên dừng hoặc giảm tần suất tập luyện nếu nổi mề đay và nên thay đổi bài tập.
Chườm lạnh, giải mẫn cảm bằng mồ hôi tự thân có thể làm giảm triệu chứng bệnh hoặc tắm vòi hoa sen mát, mặc quần áo rộng rãi, giữ nhà và phòng ngủ ở nhiệt độ mát mẻ.
Nếu căng thẳng gây phát ban, nên quản lý stress tốt hơn, cố gắng tránh những tình huống khiến gây căng thẳng kéo dài.
