Mụn trứng cá là một trong những tình trạng da phổ biến nhất trên thế giới, ảnh hưởng đến khoảng 85% thanh niên. Tuy không nan y nguy hiểm nhưng dễ làm suy giảm thẩm mỹ, tính tự tin của con người.
Đôi nét về mụn trứng cá
Theo trang tin y học trực tuyến Mỹ Healthline, bệnh trứng cá (acne) là một bệnh của nang lông ở mặt, ngực và lưng thường gặp nhiều ở thanh thiếu niên trong tuổi dậy thì.
Nguyên nhân, cơ chế hình thành không phải do vi khuẩn gây ra, mặc dù vi khuẩn đóng vai trò trong sự phát triển của mụn trứng cá. Việc hiểu biết rõ ràng về sinh lý bệnh học của bệnh trứng cá sẽ đóng vai trò quan trọng trong điều trị và phòng ngừa.
Nói cách khác, trứng cá là tình trạng da xuất hiện các mụn có kích thước nhỏ khi các nang lông trên da bị tắc nghẽn do dính dầu và tế bào da chết. Mỗi lỗ chân lông được kết nối với một tuyến bã nhờn, tạo ra chất nhờn gọi là bã nhờn.
Bã nhờn có thể làm bít lỗ chân lông, gây ra sự phát triển của một loại vi khuẩn được gọi là Propionibacterium acnes, hoặc P. acnes. Các tế bào bạch cầu tấn công P. acnes, dẫn đến viêm da và mụn trứng cá. Mụn trứng cá nặng hơn những trường hợp khác, nhưng các triệu chứng phổ biến bao gồm mụn đầu trắng, mụn đầu đen và mụn nhọt.
Nhiều yếu tố có thể góp phần vào sự phát triển của mụn trứng cá, bao gồm di truyền học, chế độ ăn uống, stress, thay đổi hormone, do nhiễm trùng…. ..Mụn trứng cá thường phổ biến nhất ở thanh thiếu niên mặc dù bệnh lý này cũng có thể ảnh hưởng đến bất cứ ai ở mọi lứa tuổi.
Vài mẹo làm sạch trứng cá tại gia
• Bôi giấm táo
Giấm táo được làm bằng cách lên men rượu táo, hoặc nước trái cây chưa lọc từ táo ép. Giống như các loại cây nho khác, nó được biết đến với khả năng chống lại nhiều loại vi khuẩn và nấm.
Giấm táo có chứa các axit hữu cơ, chẳng hạn như axit xitric, được phát hiện là có thể tiêu diệt P.acnes. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng axit succinic, một axit hữu cơ khác, ngăn chặn chứng viêm do P. acnes gây ra, có thể ngăn ngừa sẹo.
Các axit hữu cơ trong giấm táo có thể giúp tiêu diệt vi khuẩn gây mụn và giảm sự xuất hiện của sẹo, đặc biệt là axit lactic, axit xitric….
Cách làm:
- Trộn 1 phần giấm táo và 3 phần nước (dùng nhiều nước hơn cho da nhạy cảm).
- Sau khi rửa mặt sạch, nhẹ nhàng thoa hỗn hợp lên da bằng bông gòn.
- Để yên trong 5–20 giây, rửa sạch bằng nước và lau khô.
- Lặp lại quá trình này 1-2 lần mỗi ngày nếu cần.
Nên lưu ý, thoa giấm táo có thể gây bỏng và kích ứng nên hãy thử một lượng nhỏ pha loãng với nước.
• Uống bổ sung viên kẽm
Kẽm là một chất dinh dưỡng thiết yếu quan trọng đối với sự phát triển của tế bào, sản xuất hormone, chuyển hóa và chức năng miễn dịch. Nghiên cứu chỉ ra rằng những người bị mụn trứng cá có xu hướng có lượng kẽm trong máu thấp hơn so với những người có làn da sạch.
Một đánh giá năm 2014 cho thấy kẽm hiệu quả hơn trong việc điều trị mụn trứng cá nặng so với mụn trứng cá vừa phải.
Liều lượng kẽm tối ưu cho mụn trứng cá chưa được thiết lập chính thức, nhưng một số nghiên cứu cũ cho thấy sự giảm đáng kể mụn trứng cá khi sử dụng 30–45 mg kẽm nguyên tố mỗi ngày.
Cũng cần lưu ý rằng việc thoa kẽm lên da không hiệu quả do kẽm không được hấp thụ hiệu quả qua da. Ngược lại uống quá nhiều kẽm có thể gây ra các tác dụng phụ, bao gồm đau dạ dày và kích ứng ruột.
• Sử dụng mặt nạ mật ong và quế
Một nghiên cứu năm 2017 cho thấy sự kết hợp giữa mật ong và chiết xuất vỏ quế có tác dụng kháng khuẩn chống lại P. acnes và giảm viêm, là hai yếu tố gây ra mụn trứng cá. Một nghiên cứu khác ở 136 người bị mụn trứng cá cho thấy việc thoa mật ong lên da sau khi sử dụng xà phòng diệt khuẩn.
Cách làm mặt nạ:
- Trộn 2 thìa mật ong và 1 thìa quế tạo thành hỗn hợp sền sệt.
- Sau khi rửa mặt sạch, thoa mặt nạ lên mặt và giữ nguyên trong 10–15 phút.
- Rửa sạch mặt nạ hoàn toàn và lau khô mặt.
• Điều trị tại chỗ với dầu cây trà
Dầu cây trà, còn được gọi là dầu tràm trà, là một loại tinh dầu có mùi long não tươi và màu từ vàng nhạt đến gần như không màu và trong suốt. Nó có nguồn gốc từ lá cây trà, Melaleuca alternifolia, loài bản địa ở đông nam Queensland và bờ biển đông bắc Australia.
Loại dầu này nổi tiếng với khả năng chống vi khuẩn và giảm viêm da. Một số nghiên cứu đã phát hiện ra rằng việc thoa dầu cây trà lên da có thể làm giảm mụn trứng cá so với benzoyl peroxide, và ít bị khô da và kích ứng hơn.
Do thuốc kháng sinh tại chỗ và đường uống có thể gây ra sự đề kháng của vi khuẩn nếu sử dụng lâu dài cho mụn trứng cá, dầu cây trà có thể là một chất thay thế hiệu quả.
Cách dùng: Dầu cây trà rất mạnh, vì vậy hãy luôn pha loãng trước khi thoa lên da
- Trộn 1 phần dầu cây trà với 9 phần nước.
- Nhúng tăm bông vào hỗn hợp và thoa lên các vùng da bị mụn.
- Bôi kem dưỡng ẩm nếu muốn.
- Lặp lại quá trình này 1-2 lần mỗi ngày, nếu cần.
• Dưỡng ẩm bằng nha đam
Nha đam là một loại cây nhiệt đới có lá tạo ra chất gel dùng làm mỹ phẩm, và thường được bổ xung vào kem dưỡng da, kem bôi, thuốc mỡ và xà phòng. Nha đam còn được sử dụng để điều trị trầy xước, phát ban, bỏng và các tình trạng da khác.
Khi thoa lên da, gel lô hội có thể giúp chữa lành vết thương, trị bỏng và chống viêm. Chìa khóa trị bệnh của nha đam là axit salicylic và lưu huỳnh, cả hai đều được sử dụng rộng rãi trong việc điều trị mụn trứng cá.
Nghiên cứu còn phát hiện ra rằng việc thoa axit salicylic lên da sẽ làm giảm mụn trứng cá. Ngoài ra, gel lô hội, khi kết hợp với các chất khác như kem tretinoin hoặc dầu cây trà, có thể cải thiện mụn trứng cá .
Cách làm:
- Dùng thìa vét hết gel từ lá cây lô hội.
- Bôi trực tiếp gel lên da sạch như một loại kem dưỡng ẩm.
- Lặp lại 1-2 lần mỗi ngày hoặc theo ý muốn.
Chú ý dùng gel lô hội nguyên chất không chứa bất kỳ thành phần bổ sung nào được xem là tối ưu nhất.
• Uống bổ sung viên dầu cá
Axit béo omega-3 là chất béo lành mạnh mang lại vô số lợi ích cho sức khỏe. Cũng có thể nhận được những chất béo này từ chế độ ăn uống, nhưng theo nghiên cứu cho thấy rằng hầu hết chế độ ăn uống không nạp đủ dầu cá.
Dầu cá chứa hai loại axit béo omega-3 chính – axit eicosapentaenoic (EPA) và axit docosahexaenoic (DHA), có thể làm giảm nguy cơ nổi mụn.
Trong một nghiên cứu, 45 người bị mụn trứng cá được bổ sung axit béo omega-3 có chứa cả EPA và DHA hàng ngày. Sau 10 tuần, mụn trứng cá của họ giảm đáng kể.
Chế độ ăn uống 2015 – 2020 cho người Mỹ khuyến cáo, người lớn khỏe mạnh nên tiêu thụ khoảng 250 mg EPA và DHA kết hợp mỗi ngày. Nên trọng tâm cá: cá hồi, cá mòi, cá cơm, quả óc chó, hạt chia…
