Theo nghiên cứu, việc dùng methotrexate kết hợp với prednisone liều thấp trong điều trị bệnh nhân rụng tóc toàn bộ (alopecia totalis_AT), rụng tóc toàn thể (alopecia universalis_AU) mạn tính, kháng trị có tác dụng tốt hơn khi chỉ dùng đơn độc methotrexate.
Theo TS.BS. Pascal, khoa Da Liễu, Bệnh viện đại học Rouen (Pháp) và cộng sự, AT và AU là 2 thể rụng tóc nặng nề nhất vì chúng ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống người bệnh. Mặc dù có rất nhiều liệu pháp điều trị thành công bệnh rụng tóc từng vùng dạng mảng nhưng rất ít phương pháp hiệu quả trên bệnh nhân AT hay AU mạn tính.
Methotrexate là thuốc uống rẻ tiền và có tác dụng đối với một vài thể bệnh rụng tóc. Trong 1 thử nghiệm lâm sàng ngẫu nhiên, đa trung tâm, mù đôi, các nhà nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả cũng như độ dung nạp của việc dùng kết hợp methotrexate với prednisone liều thấp so với việc dùng đơn độc methotrexate trên bệnh nhân AT, AU thể mạn tính, kháng trị
Thiết kế nghiên cứu
Nghiên cứu gồm 89 bệnh nhân độ tuổi từ 18 đến 70, trong đó có 1 bệnh nhân AT và 88 bệnh AU, đến khám tại 8 khoa da liễu của bệnh viện đại học thực hiện nghiên cứu.
Tiêu chí lựa chọn bệnh nhân là rụng tóc trên 6 tháng và không xét đến việc có dùng thuốc thoa hay thuốc uống gì trước đó hay không.
Tiêu chí đánh giá chính của nghiên cứu là tình trạng tái mọc tóc hoàn toàn hay gần như hoàn toàn hay điểm trên thang độ nặng rụng tóc (Severity of Alopecia Tool score) dưới 10 tại tháng thứ 12 trên những bệnh nhân chỉ dùng duy nhất methotrexate. Tiêu chí phụ còn lại là có hơn 50% tóc mọc trở lại tại cuối thời điểm nghiên cứu, độ cải thiện chất lượng cuộc sống và độ dung nạp của liệu pháp điều trị.
Các bệnh nhân được ngẫu nhiên chia thành 2 nhóm, 1 nhóm 45 người điều trị bằng methotrexate với liều từ 20 đến 25mg, nhóm 44 người còn lại sẽ điều trị bằng giả dược trong 6 tháng. Ba (3) bệnh nhân dùng methotrexate và 1 bệnh nhân dùng giả dược mọc hơn 25% tóc sau 6 tháng đầu và các bệnh nhân này tiếp tục dùng thuốc 6 tháng tiếp theo với thuốc mà họ đang dùng.
Những bệnh nhân còn lại được phân nhóm ngẫu nhiên. Một nhóm sẽ dùng methotrexate kèm với prednisone với liều methotrexate trong 3 tháng đầu là 20mg/ngày và 3 tháng sau là 15mg/ngày. Nhóm còn lại sẽ dùng methotrexate với giả dược.
Kết quả nghiên cứu
Kết quả cho thấy chỉ có duy nhất 1 bệnh nhân dùng methotrexate đơn trị liệu đạt được tiêu chí đánh giá chính của nghiên cứu.
Trong 16 bệnh nhân dùng methotrexate trong 6 tháng đầu và phối hợp methotrexate với prednisone trong 6 tháng còn lại, có 5 bệnh nhân đạt được mức tái mọc tóc hoàn toàn tại thời điểm kết thúc nghiên cứu (31,2%, khoảng tin cậy 95%, dao động từ 11% đến 58,7%).
Hơn nữa, khi gộp 35 bệnh nhân dùng methotrexate trong 6 hay 12 tháng kèm với prednisone trong 6 tháng thì có 7 bệnh nhân đạt mức tái mọc tóc tại thời điểm kết thúc nghiên cứu (20%, khoảng tin cậy 95%, dao động từ 8,4% đến 37%).
Và có nhiều bệnh nhân cảm thấy đáp ứng điều trị cải thiện chất lượng cuộc sống của họ hơn là những bệnh nhân không đáp ứng với P=0,05.
Các nhà nghiên cứu cũng kết luận rằng việc kết hợp methotrexate và prednisone cũng sẽ dung nạp tốt hơn vì không ghi nhận tác dụng phụ. Có 103 lần tác dụng phụ xảy ra trong nghiên cứu ở trên 45 bệnh nhân nhưng những tác dụng phụ này chỉ ở mức 1 hay 2. Thường gặp nhất là nhiễm trùng, phản ứng da niêm, buồn nôn và nôn. Phản ứng mệt và buồn nôn đã làm 2 bệnh nhân ngừng tham gia nghiên cứu.
Giới hạn của nghiên cứu là có 30 bệnh nhân ngừng tham gia nghiên cứu. Mặc dù vậy, các nhà nghiên cứu đã đưa các bệnh nhân này vào dạng thất bại điều trị khi phân tích.
TS. Joly và cộng sự viết “Kết quả này tương đương với kết quả đạt được khi dùng thuốc ức chế Janus kinase trong nghiên cứu gần đây nhưng với chi phí thấp hơn. Nghiên cứu này đã cho thấy, liệu pháp kết hợp methotrexate và prednisone liều thấp có thể là phương pháp tiềm năng trong điều trị AT, AU kháng trị.
Nguồn: https://www.healio.com/news/dermatology/20230327/methotrexate-lowdose-prednisone-aids-hair-regrowth-in-patients-with-alopecia-subtypes
