Bệnh nấm da do dermatophyte (vi nấm sợi tơ) là một bệnh lý khá phổ biến trong cộng đồng. Tuy nhiên, bệnh nấm da cũng có thể gặp ở trẻ em. Việc hiểu rõ nguyên nhân gây bệnh và cách chăm sóc sẽ là điều cần thiết để có thể đem lại làn da tươi tắn cho trẻ.
Nhận biết bệnh nấm da ở trẻ em
Bệnh nấm da ở trẻ em là tình trạng da bị nhiễm một loại vi nấm sợi ngoài da (dermatophyte) bám trên tế bào sừng của lớp da, tóc, móng hay cả trên da đầu.
Bệnh nấm da ở trẻ em thường gặp ở trẻ trên 2 tuổi, tuy nhiên, đôi khi, bệnh có thể xuất hiện ở cả trẻ nhỏ vài tháng tuổi. Bệnh có dấu hiệu ban đầu là mảng đỏ da, có mụn nước, vảy da và ngứa vừa phải hay không ngứa.
Sau đó, những chỗ vùng da sẽ lan rộng có hình tròn, bầu dục hay hình nhiều cung. Bờ hơi gờ cao có màu đỏ, có mụn nước hoặc có vảy ở bờ, trung tâm thường lành lặn hay nhạt màu da so với da xung quanh. Trên da trẻ có thể có một hay vài mảng tổn thương.
Đặc biệt, đối với nhiễm nấm da trên da đầu thường bắt đầu bằng các mảng bong vảy trắng kèm theo các sợi tóc gãy cách da đầu 1 – 2 cm hay gãy sát da đầu.
Đôi khi các sẩn hồng ban liên kết thành mảng hồng ban mụn mủ, rỉ dịch viêm, vùng da gờ cao lên và xu hướng lan rộng kèm rụng tóc, trẻ sờ lên đầu sẽ thấy đau, đôi khi kèm sưng hạch. Vùng da đầu bị nấm ít ngứa và đóng vảy tiết nhiều.
Nấm có thể xuất hiện ở da đầu, mặt, thân mình, bàn – ngón chân, đùi – bẹn của trẻ.
Cách chẩn đoán và điều trị bệnh nấm da ở trẻ em
Thông thường, bệnh nấm da ở trẻ em không gây nguy hiểm đến sức khoẻ nhưng có thể lây lan cho gia đình và bạn bè. Tuy nhiên bệnh có thể khỏi trong vòng 4 tuần nếu được điều trị đúng cách. Trong trường hợp bệnh kéo dài dai dẳng, cha mẹ nên đưa trẻ tái khám.
Khi da trẻ có các dấu hiệu hồng ban hình tròn hoặc hình cung, bờ gờ giới hạn rõ có nhiều mụn nước có thể kèm theo vảy, trung tâm có xu hướng lành, quý phụ huynh nên đưa trẻ đi khám chuyên khoa da liễu. Trẻ sẽ được thăm khám và làm xét nghiệm cạo tìm nấm trước khi được kê đơn thuốc.
Các thuốc thường được chỉ định trong điều trị nấm ở trẻ em gồm các loại thuốc uống như Griseofulvin, Terbinafine, Itraconazole, Clotrimazole; các loại thuốc bôi như Terbinafine 1% (loại này không dùng cho trẻ dưới 12 tuổi), Clotrimazole 1%, Miconazole 1%…
Các loại thuốc này đều là thuốc đặc trị và có các tác dụng phụ, nên phụ huynh không tự ý mua thuốc cho con sử dụng mà phải có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là các loại thuốc uống.
Thời gian điều trị của nấm da trẻ em thay đổi tuỳ theo vị trí mắc bệnh. Đối với các vùng da nhẵn, đa số chỉ cần dùng thuốc bôi tại chỗ trong vòng 2 đến 4 tuần. Riêng đối với nấm da đầu là loại khó điều trị cần phối hợp giữa thuốc thoa và thuốc uống trong thời gian từ 4 – 8 tuần hay dài hơn nữa.
Cha mẹ hãy bôi một lượng kem vừa đủ lên vùng da bị nấm cho trẻ, nên bôi rộng ra ngoài rìa từ 2 – 3cm, bôi 2 lần một ngày. Sau khi vùng da mẫn đỏ khỏi hẳn, vẫn tiếp tục bôi thuốc cho trẻ một tuần đến hai tuần sau.
Một số trẻ có thể nhạy cảm với những loại thuốc kháng nấm, nên cha mẹ cần nhanh chóng đưa trẻ đi khám nếu trẻ có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào sau khi bôi hoặc uống thuốc.
Đối với cha mẹ, đừng quên rửa tay kỹ sau khi bôi thuốc cho trẻ. Tái khám đúng theo lịch hẹn của bác sĩ để được xác định đã khỏi hẳn chưa.
Cách phòng ngừa bệnh nấm da ở trẻ em như thế nào?
Mặc dù nấm da là một bệnh phổ biến nhưng cha mẹ có thể giúp trẻ phòng ngừa và ngăn bệnh lây lan bằng cách:
Giữ cho cơ thể trẻ sạch sẽ và khô ráo, đừng quên các kẽ ngón tay chân và nếp gấp da.
Mang dép cho trẻ khi ở phòng thay quần áo hay nhà tắm công cộng, thậm chí là mang trong nhà
Thay tất và quần lót cho trẻ khi bị dơ hoặc ra nhiều mồ hôi
Không cho trẻ dùng chung quần áo hay khăn tắm với người khác
Giữ sạch sẽ, thường xuyên giặt tẩy đồ chơi, quần áo và các vật dụng cá nhân của trẻ như lược, khăn tắm, chăn mền, ga trải giường…
Cho trẻ mặc quần áo thoáng mát
Cắt móng tay cho trẻ, để tránh trẻ cào gãi làm nặng tổn thương da và lây nhiễm bệnh đến các vùng da khác
Cho trẻ rửa tay với xà phòng sau khi chơi đùa với thú cưng vì hiện nay bệnh nấm da lây từ chó mèo sang người khá phổ biến.
Nếu trong gia đình có thành viên bị nấm, cần điều trị ngay lập tức và vệ sinh riêng đồ dùng của người bệnh.
BS. CKII Phạm Đình Lâm
