Mề đay là phản ứng của cơ thể trước các tác nhân gây dị ứng, biểu hiện bằng các nốt mẩn đỏ, ngứa ngáy trên da. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu mà còn ảnh hưởng đến tâm lý người bệnh. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn những thông tin hữu ích về nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị mề đay hiệu quả.
Mề đay là gì?
Mề đay, hay mày đay, là phản ứng của mao mạch da trước các tác nhân kích thích. Biểu hiện đặc trưng là các vết sưng đỏ, ngứa ngáy, bề mặt da gồ ghề, không bằng phẳng do hiện tượng phù nề xảy ra ở lớp trung bì, có thể diễn ra cấp tính hoặc kéo dài. Đây là một vấn đề về da thường gặp, dễ dàng nhận biết bằng mắt thường và không có khả năng lây nhiễm từ người sang người. Các số liệu thống kê cho thấy, tỷ lệ người mắc phải tình trạng này dao động từ 15 đến 20% trên tổng số 100 người.
Dựa vào thời gian diễn tiến của bệnh, mề đay được chia làm hai loại chính:
- Mề đay cấp tính: Các triệu chứng xuất hiện đột ngột và biến mất trong vòng1 ngày hoặc kéo dài không quá 6 tuần.
- Mề đay mãn tính: Tình trạng bệnh kéo dài hơn 6 tuần.
Thời gian hồi phục tùy thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm mức độ nghiêm trọng của triệu chứng, tần suất và cường độ tiếp xúc với tác nhân gây bệnh, cũng như cơ địa của từng cá nhân. Trong khi mề đay nhẹ thường tự khỏi, các trường hợp mãn tính đòi hỏi sự can thiệp và điều trị của bác sĩ chuyên khoa.
Triệu chứng nổi mề đay
Bệnh nổi mề đay do dị ứng thường biểu hiện qua các dấu hiệu sau:
- Da nổi các nốt ban màu hồng, đỏ hoặc trắng, phân bố ở mặt, toàn thân, tay và chân.
- Kích thước và hình dạng của các nốt sẩn các nốt ban rất đa dạng.
- Cảm giác ngứa ngáy khó chịu.
Các triệu chứng này có thể tái phát không theo quy luật, với tần suất khác nhau, chẳng hạn như vài tháng hoặc vài năm một lần.
Nguyên nhân gây mề đay
Nguyên nhân gây nổi mề đay rất đa dạng và có thể do nhiều yếu tố tác động đồng thời. Dưới đây là một số nguyên nhân thường gặp dẫn đến tình trạng này:
- Phản ứng quá mẫn với thực phẩm.
- Phản ứng phụ với dược phẩm.
- Phản ứng với vết đốt của côn trùng.
- Kích ứng do các sản phẩm chăm sóc cá nhân và làm đẹp.
- Tiền sử gia đình có người mắc bệnh.
- Các vấn đề sức khỏe tiềm ẩn.
- Các trường hợp không xác định được nguyên nhân.
Đối tượng dễ mắc bệnh mề đay
Một số nhóm đối tượng có nguy cơ nổi mề đay cao hơn những người khác là:
- Giới tính: Tỷ lệ phụ nữ mắc chứng bệnh này cao gấp đôi so với nam giới.
- Độ tuổi: Nhóm người trẻ tuổi thường dễ bị ảnh hưởng hơn.
Cách trị nổi mề đay nhanh nhất
Mề đay có thể được kiểm soát bằng một số biện pháp đơn giản tại nhà. Điều quan trọng nhất trong việc điều trị bệnh là xác định và loại bỏ nguyên nhân gây dị ứng. Thông thường, khi tránh xa các yếu tố kích ứng, các biểu hiện của bệnh sẽ tự động thuyên giảm trong vòng 1 ngày. Ngoài ra, bạn cũng cần áp dụng các biện pháp giảm nhẹ triệu chứng ngứa ngáy, tổn thương da như sau:
- Vệ sinh da: Vệ sinh vùng da bị nổi mẩn ngứa bằng dung dịch dịu nhẹ như bột yến mạch, baking soda hoặc tắm nước mát để giảm ngứa và hạn chế tổn thương da do gãi.
- Chườm lạnh: Chườm lạnh bằng túi nước đá bọc trong khăn mềm lên vùng da bị mề đay trong tối đa 10 phút mỗi lần, có thể lặp lại vài lần trong ngày. Phương pháp này giúp làm mát da, giảm ngứa và sưng tấy.
- Dưỡng ẩm bằng lô hội: Sử dụng gel lô hội bôi lên vùng da bị mề đay. Lô hội có tính chất làm dịu da, giảm viêm và kích ứng.
Nếu các phương pháp tại nhà không mang lại hiệu quả mong muốn, việc sử dụng thuốc kháng histamin là cần thiết để giảm ngứa và khó chịu:
- Thuốc không kê đơn: Một số loại thuốc kháng histamin không kê đơn như Benadryl (diphenhydramine), Calamine (bôi ngoài da) có thể giúp giảm triệu chứng mề đay nhẹ. Lưu ý Benadryl có thể gây buồn ngủ.
- Thuốc kê đơn: Đối với trường hợp mề đay nặng hoặc không đáp ứng với thuốc không kê đơn, bác sĩ có thể kê đơn các loại thuốc kháng histamin mạnh hơn như Cetirizine, Loratadine, Fexofenadine. Những loại thuốc này ít gây buồn ngủ hơn.
Lưu ý: Nếu tình trạng mề đay nghiêm trọng hoặc không thuyên giảm sau khi áp dụng các biện pháp tại nhà, bạn hãy đến gặp bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
Chế độ sinh hoạt giúp hạn chế mề đay
Người bệnh có thể kiểm soát tình trạng mề đay do dị ứng bằng cách áp dụng một lối sống lành mạnh:
- Lựa chọn trang phục màu nhạt, chất liệu thoáng mát.
- Tránh tác động mạnh lên vùng da đang bị tổn thương do mề đay.
- Không dùng các sản phẩm vệ sinh cá nhân có tính tẩy rửa cao.
- Giảm nhiệt cho da bằng cách tắm nhanh với nước mát, dùng quạt, chườm khăn lạnh hoặc thoa kem dưỡng ẩm dịu nhẹ, không gây kích ứng.
- Lưu lại thông tin về thời gian, nơi chốn, hoạt động và thức ăn đã dùng trước khi xuất hiện triệu chứng mề đay. Những dữ liệu này rất hữu ích cho việc chẩn đoán nguyên nhân chính xác của bác sĩ.
- Kiểm tra và loại bỏ khỏi khẩu phần ăn những loại đồ ăn, thức uống có khả năng gây dị ứng.
Bên cạnh việc tuân thủ phác đồ điều trị bằng thuốc, người bị mề đay cần kiêng cử những yếu tố làm bệnh trở nên trầm trọng hơn, bao gồm:
- Các chất kích thích (như thuốc lá, cafein).
- Đồ ăn có vị cay nồng (ví dụ như ớt, hạt tiêu).
- Thực phẩm chứa nhiều protein (chẳng hạn như hải sản, sô cô la, trứng, sữa) và đồ ngọt (ví dụ như bánh kẹo, đường, các loại đồ uống ngọt) vì chúng có thể làm gia tăng phản ứng viêm.
- Giảm lượng muối ăn vào.
- Không nên tắm với nước có nhiệt độ cao vì điều này có thể làm da nhạy cảm hơn.
Lưu ý: Để phòng tránh bệnh tái phát và hỗ trợ việc chữa trị đạt hiệu quả, việc xác định và tránh xa các tác nhân gây dị ứng là vô cùng quan trọng. Bệnh nhân cần nắm bắt rõ nguồn gốc gây bệnh và những loại đồ ăn, thức uống cần tránh để xây dựng một nếp sống lành mạnh, giúp bệnh không tiến triển xấu.
Khi nào cần gặp bác sĩ?
Nếu mề đay đi kèm với những biểu hiện sau đây, bạn hãy nhanh chóng đến cơ sở y tế gần nhất:
- Chóng mặt.
- Thở khò khè.
- Khó thở.
- Tức ngực.
- Sưng lưỡi, mặt, môi.
Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo sốc phản vệ, một tình huống khẩn cấp có thể gây tử vong.
Nổi mề đay gây ra nhiều phiền toái, nhưng với những cách trị hiệu quả đã chia sẻ trên, bạn hoàn toàn có thể kiểm soát tình trạng này. Hãy bắt đầu bằng việc xác định nguyên nhân gây bệnh và áp dụng các phương pháp phù hợp. Tuy nhiên, nếu tình trạng không cải thiện, bạn nên đến gặp bác sĩ da liiễu để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
