Mùa hè, ngoài nhiệt độ tăng cao còn có tia tử ngoại từ ánh sáng mặt trời, thủ phạm làm tăng nguy cơ ung thư da. Liên quan chủ đề này, giới chuyên gia cập nhật một số câu hỏi giúp chúng ta tham khảo, phòng tránh.
Ánh nắng mặt trời gây ung thư da?
Nhiều bằng chứng cho thấy ánh sáng mặt trời gây ung thư da. Ung thư da có thể điều trị khỏi mà không để lại hậu quả nghiêm trọng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp có thể nguy hiểm đến tính mạng nếu không được chẩn đoán, chữa trị kịp thời.
Ung thư da là mối quan tâm đối với những người làm việc dưới ánh nắng mặt trời. Tuy nhiên, nguy cơ có thể giảm thông qua nhận thức và ngăn ngừa tiếp xúc với ánh sáng mặt trời.
Có bao nhiêu loại bức xạ trong ánh sáng mặt trời ?
Các loại bức xạ bao gồm:
- Ánh sáng khả kiến, tạo ra những loại màu sắc mà chúng ta thấy
- Bức xạ hồng ngoại mang lại cho chúng ta sự ấm áp mà chúng ta cảm nhận được
- Bức xạ tia cực tím (UV)
Trừ những trường hợp khắc nghiệt, ánh sáng nhìn thấy cũng như bức xạ hồng ngoại từ ánh sáng mặt trời đều không gây ra các vấn đề về sức khỏe. Tuy nhiên, bức xạ tia cực tím (UV) có thể gây ra những tác hại cho da.
Có ba loại bức xạ tử ngoại cơ bản:
- UVA (tia cực tím sóng dài): Hay tia cực tím A có thể xuyên qua kính, tạo ra một số dạng màu da. Trước đây từng được coi là vô hại nhưng giờ đây được cho là có hại về lâu dài, và ổn định trong suốt cả ngày
- UVB (tia cực tím cháy nắng hay bức xạ gây cháy nắng), một số bị tầng ôzôn lọc ra trong khí quyển. Không xuyên qua kính, nguy cơ gây cháy nắng, sạm da, nhăn da, lão hóa da và ung thư da. Cường độ cao nhất vào lúc vào lúc giữa trưa.
- UVC (UV sóng ngắn) được tầng ôzôn lọc bỏ trong khí quyển trước khi đến trái đất. Đây là nguồn nhân tạo dùng để diệt vi khuẩn. Thủ phạm gây cháy da và gây ung thư da.
Ánh nắng ảnh hưởng đến làn da như thế nào?
Khi bức xạ tia cực tím tiếp xúc da, một số bức xạ sẽ bị phản xạ ra khỏi bề mặt. Các bức xạ còn lại được phân tán vào các mô ngay dưới bề mặt da.
Một phần của bức xạ này được hấp thụ bởi các tế bào sống của da. Bức xạ tia cực tím được hấp thụ bởi các tế bào sống làm hỏng cấu trúc tế bào, ảnh hưởng đến sự phát triển và xuất hiện bình thường của da. Tổn thương có thể dẫn đến như cháy nắng, tăng tốc độ lão hóa của da, ung thư da…
Cháy nắng ảnh hưởng tức thì và quen thuộc nhất của bức xạ tia cực tím lên da. Đây là tình trạng viêm làm gia tăng lưu lượng máu bên dưới da. Thông thường, phản ứng này không diễn ra ngay lập tức mà đạt được màu đỏ tươi trong vòng 15 đến 20 giờ.
Tình trạng này có thể gây đau và đôi khi gây bong tróc da. Tiếp xúc với cường độ cao trong thời gian ngắn có thể gây cháy nắng nghiêm trọng ở những người không quen với ánh nắng mạnh. Có bằng chứng cho thấy kiểu phơi nhiễm này, cũng như phơi nhiễm lâu dài, có thể liên quan đến các dạng ung thư da nghiêm trọng vào cuối đời.
Tiếp xúc nhiều lần với bức xạ tia cực tím mặt trời sẽ gây ra tổn thương da tương tự như quá trình lão hóa. Các mảng da trở nên mỏng và kém đàn hồi, và xuất hiện các vết nám, tàn nhang do ánh nắng mặt trời và nếp nhăn. Những thay đổi này có thể mất nhiều năm tiếp xúc nhưng khi chúng xảy ra, thiệt hại là không thể phục hồi.
Nếu tiếp tục tiếp xúc với ánh sáng mặt trời trong vài năm, da bị tổn thương sẽ có nguy cơ phát triển một trong các dạng ung thư da. Tăng nguy cơ phát triển các bệnh ung thư. Có ba loại ung thư da liên quan đến việc tiếp xúc với ánh nắng mặt trời, gồm ung thư tế bào đáy, ung thư tế bào gai, melanoma.
Những người mắc các bệnh di truyền khiến họ nhạy cảm hơn với ánh sáng mặt trời sẽ có nguy cơ mắc bệnh ung thư da cao hơn cả.
Giải pháp phòng tránh ung thư da
- Tránh tiếp xúc dưới ánh nắng mặt trời quá lâu (đặc biệt là từ 10h đến 15h).
- Sử dụng kem chống nắng, mũ, áo khi đi ra ngoài trời.
- Hạn chế tiếp xúc hóa chất, chất phóng xạ.
- Ăn uống, sinh hoạt lành mạnh.
- Kiểm tra sức khỏe định kỳ để tầm soát ung thư.
Người lao động nên thoa kem chống nắng bảo vệ trên vùng da tiếp xúc 20 phút trước khi làm việc dưới ánh nắng mặt trời, sau đó thoa lại trong thời gian họ ở dưới ánh nắng mặt trời, theo hướng dẫn của nhà sản xuất (thường 2 giờ/lần). Hầu hết các loại kem chống nắng đều không màu, không nhìn thấy được và có thể chấp nhận được về mặt thẩm mỹ miễn là chúng không làm ố quần áo hoặc tạo ra các phản ứng có hại cho da.
Có rất nhiều loại kem chống nắng. Tất cả chúng đều chứa các thành phần hóa học làm suy yếu tác động của bức xạ tia cực tím. Các hóa chất bảo vệ được sử dụng rộng rãi nhất là PABA (axit para-aminobenzoic) và các hóa chất liên quan chặt chẽ như cinnamates, salicylat, benzophenones hoặc anthranilates.
Một số loại kem chống nắng chỉ chứa một trong những hóa chất bảo vệ này trong khi những loại khác có thể có hai hoặc nhiều hơn để có độ tin cậy cao hơn. Các sản phẩm như dầu em bé, bơ ca cao, hoặc các loại dầu bôi da không có hóa chất bảo vệ, không có tác dụng chống cháy nắng, lão hóa da hoặc ung thư da.
Các nhà sản xuất ghi nhãn kem chống nắng với chỉ số chống nắng (SPF). Yếu tố này càng cao khả năng bảo vệ khỏi ánh nắng mặt trời càng lớn. Kem chống nắng SPF 15 có thể hấp thụ 93% bức xạ UVB. Kem chống nắng SPF 30 có thể hấp thụ 97% bức xạ UVB.
Những người làm việc dưới ánh nắng mặt trời nên kiểm tra da thường xuyên xem có thay đổi bất thường nào không. Các dấu hiệu nguy hiểm bao gồm bất kỳ vết thương, vết loét hoặc mảng da nào không lành hoặc liên tục đóng vảy. Đồng thời kiểm tra xem có cục u nào đang phát triển không, đặc biệt nếu có màu nâu hoặc hơi xanh.
Điều quan trọng là phải được chăm sóc y tế cho bất kỳ vấn đề sức khỏe đáng ngờ hơn là đợi cho đến khi vấn đề trở nên không thể điều trị được.
