Đa số phụ nữ đều quan niệm làn da sáng trắng sẽ giúp mình đẹp hơn và trông sang hơn nên ngành dịch vụ làm sáng da đa ngày càng phát triển. Theo thống kê, số tiền chi cho làm sáng trên toàn cầu đã lên con số hàng tỉ đôla. Nhưng các hóa chất làm sáng da có thể tiềm ẩn những nguy cơ, đặc biệt là khi dùng lâu dài mà không có sự hướng dẫn của các chuyên viên y tế.
Tần suất quan tâm dịch vụ làm sáng da thay đổi theo từng vùng
Ở Nam Phi, con số này chỉ đạt 27% nhưng ở Nigeria con số này đạt đến mức 77%. Nhưng đến nay, vẫn chưa có một nghiên cứu nào tương tự thực hiện ở Mỹ nên các nhà khoa học đã thực hiện một nghiên cứu đế đánh giá thói quen làm sáng da ở những người thuộc nhiều màu da khác nhau.
Nghiên cứu được thực hiện dưới hình thức khảo sát bảng câu hỏi thông qua hệ thống ResearchMatch của Viện Sức khỏe Quốc gia Hoa Kì. Những người tham gia phải là những người da màu và họ sẽ trả lời các câu hỏi về dịch tễ, ý kiến về việc làn da đẹp là 1 làn da sáng (thông qua thang điểm của Hamed và cộng sự với 1 điểm là hoàn toàn không đồng ý và 5 là hoàn toàn đồng ý), họ có hài lòng với độ sáng của da mình (bằng thang điểm Likert với 1 là không hài lòng và 5 là rất hài lòng) cũng như thói quen làm sáng da của họ.
Có 455 người tham gia khảo sát này và có 97 (21,3%) người có dùng hóa chất làm sáng da. Và trong 97 người này thì có 71 người sử dụng hoạt chất để điều trị còn 26 người sử dụng các hoạt chất làm sáng da thông thường. Những người dùng hóa chất làm sáng có xu hướng đồng ý với quan niệm làn da sáng là 1 làn da đẹp, giúp họ tự tin hơn và tăng khả năng có người yêu hay chồng hơn (P<0,001).
Chỉ có 22 người trong số 97 người dùng chất làm sáng da tư vấn với nhân viên y tế trước khi sử dụng và chỉ 14,4% người mua sản phẩm làm sáng da từ các chuyên viên y tế.
Trong số những người dùng sản phẩm làm sáng da, có 45,4% người dùng chất làm sáng da không biết trong sản phẩm đó có thành phần gì. Hoạt chất được sử dụng nhiều là hydroquinone (35,11%, 34/97), ascorbic acid (21.6%; 21/97), glycolic acid (18,6%; 18/97), salicylic acid (16,5%; 16/97) và niacinamide (15,5%; 15/97).
Ít người đi khám trước khi sử dụng hoạt chất làm trắng da
Theo nghiên cứu trên, có thể thấy ở Mỹ, tần suất người da màu dùng hoạt chất làm trắng không cao như những quốc gia Châu Á, Châu Phi và đa số người dùng hóa chất làm sáng da là để điều trị (73,2%). Nhưng số lượng người không biết thành phần chính của sản phẩm khá nhiều (45,4%) và rất ít người đi khám trước khi sử dụng hoạt chất làm sáng (22,7%).
Điều này cho thấy người tiêu dùng vẫn không hiểu rõ được hết các nguy cơ của hoạt chất làm trắng, trong khi hydroquinone là hoạt chất thường được dùng nhất. Việc sử dụng hydroquinone dài lâu có thể gây khá nhiều tác dụng phụ như viêm da tiếp xúc, ochronosis ngoại sinh, tăng sắc tố nhãn cầu và tăng sắc tố móng.
Theo Luật Hỗ trợ, Cứu trợ và An ninh Kinh tế được ban hành năm 2020, việc bán hydroquinone không theo toa đã bị cấm ở Mỹ nhưng dữ liệu trong nghiên cứu này cho thấy, người dân Mỹ vẫn có thể mua chế phẩm có hydroquinone ở các cửa hàng làm đẹp, nhà bán lẻ trên mạng và xách tay từ nước ngoài về.
Người ta tin rằng: “Da sáng là một làn da đẹp”
Những người dùng hoạt chất làm sáng cũng tin rằng làn da sáng là một làn da đẹp, giúp họ tăng tự tin và tăng khả năng tìm được người hôn phối. Điều này cũng được phản ánh tương tự trong các nghiên cứu thực hiện ở Jordan, Saudi Arabia, Nam Phi và Somalia.
Nghiên cứu này vẫn tồn tại một số hạn chế như là không thể đa dạng hóa chủng tộc của những người da màu vì trên hệ thống ResearchMatch, người tham gia là hoàn toàn tự nguyện nên không thể kiểm soát được sự cân bằng của các chủng tộc tham gia.
Ngoài ra, nghiên cứu cũng không đánh giá được tông da thực sự của người tham gia nghiên cứu, điều này ảnh hưởng đến tính chính xác của nghiên cứu vì người da trắng cũng có người có tông tối màu. Và cuối cùng là còn một số chủng tộc không có người tham gia nghiên cứu cũng như nam rất ít tham gia nghiên cứu nên sẽ làm sai lệch thêm dữ liệu.
Qua nghiên cứu trên, các tác giả thấy rằng làm sáng da vẫn rất phổ biến ở cộng đồng người da màu tại Mỹ và việc làm này tiềm ẩn những nguy cơ nhất định vì người dùng không biết về thành phần của sản phẩm, cũng không đi khám trước khi sử dung nên rất dễ dàng dùng những loại sản phẩm không an toàn.
Nghiên cứu này cũng nhấn mạnh vai trò của bác sĩ da liễu trong việc thăm khám và cho chỉ định vì đa số những người dùng hóa chất làm sáng là để điều trị da. Và các bác sĩ da liễu cũng nên tìm hiểu nguyên nhân vì sao người tiêu dùng muốn dùng sản phẩm làm sáng, một phần nguyên nhân có thể vì quan điểm truyền thống về màu da.
Việc phá tan những định kiến về màu da cũng như trân trọng từng màu da của từng sắc tộc khác nhau sẽ giúp cho các bác sĩ da liễu dễ dàng hơn trong điều trị và giảm thiểu nguy cơ khi sử dụng các hóa chất làm sáng da.
Nguồn: https://journals.lww.com/ijwd/fulltext/2023/10000/colorism_attitudes_and_use_of_skin_lightening.3.aspx
