Lão hoá là một quy trình tất yếu trong cuộc đời con người. Hiểu được những cơ chế gây lão hoá giúp chúng ta làm chậm quá trình nói trên, giúp làn da trẻ trung hơn so với tuổi tác.
Cơ chế lão hóa da do tuổi tác
Lão hóa là quá trình giảm dần chức năng sinh lý của tế bào, trong đó có các tế bào da và cuối cùng dẫn đến mất đi sự sống. Các phương pháp trẻ hóa da đều nhằm mục đích làm chậm quá trình lão hóa của tế bào, đặc biệt là da. Thay đổi da là một trong những dấu hiệu lão hóa dễ nhận biết nhất với các nếp nhăn và da chảy xệ, kèm theo tóc bạc, đổi màu…
Da của con người đảm nhận nhiều chức năng, nó có chứa các thụ thể thần kinh cho phép cảm nhận đau, áp lực… khi tiếp xúc, giúp kiểm soát cân bằng chất lỏng và chất điện giải, kiểm soát nhiệt độ và bảo vệ cơ thể chung.
Da có ba phần chính: phần bên ngoài (biểu bì) chứa các tế bào da, sắc tố và protein. Phần giữa (trung bì) chứa các mạch máu, dây thần kinh, nang lông và tuyến dầu, cung cấp chất dinh dưỡng cho lớp biểu bì. Lớp bên trong dưới lớp trung bì (lớp dưới da) chứa các tuyến mồ hôi, một số nang lông, mạch máu và mỡ. Lớp trung và hạ bì còn có chứa mô liên kết với các sợi collagen và elastin để cung cấp sự linh hoạt và tăng sức mạnh cho da.
Khi lão hóa, lớp da biểu bì dù không thay đổi nhưng số lượng tế bào sừng giảm. Các tế bào melanocytes còn lại tăng kích thước khiến da lão hóa xuất hiện những vấn đề về sắc tố như: tàn nhang, đồi mồi, sạm nám… Thay đổi trong mô liên kết làm giảm sức mạnh và độ đàn hồi của da, chuyên môn gọi là elastosis, nhất là khi tiếp xúc với ánh nắng mặt trời như nông dân, thủy thủ hay nhóm làm việc nhiều ngoài trời.
Tuổi tăng, các mạch máu của lớp hạ bì trở nên mỏng manh hơn, các tuyến bã nhờn sản xuất ít dầu hơn, riêng phụ nữ khi mãn kinh dầu bài tiết giảm đi rõ rệt… khiến sức đề kháng của cơ thể giảm và da nhanh lão hóa hơn.
Nguyên nhân gây ra lão hóa thường do 2 lý do: Một là nội sinh, tức các yếu tố bên trong cơ thể gây nên. Hai là do ngoại sinh, tức yếu tố từ bên ngoài cơ thể, như môi trường ô nhiễm và đặc biệt là nắng.
Cũng phải nói thêm rằng, cơ chế lão hóa cơ thể là một quá trình phức tạp con người vẫn chưa hiểu hết, và khi da lão hoá thường có các dấu hiệu như như dày sừng quang hóa (actinic keratosis), dày sừng tiết bã, vết sắc tố lão hóa, u máu quả đào, mụn thịt dư, thoái hóa sợi elastin do ánh nắng, giãn tĩnh mạch, tĩnh mạch mạng nhện, ngứa da, loét cẳng chân, viêm da tiếp xúc, bầm tím, nếp nhăn, da chảy xệ, thậm chí nặng có thể gây ung thư da….
Bí quyết làm chậm quá trình tăng sắc tố da do lão hoá
Theo Viện Hàn lâm da liễu Hoa Kỳ (AAD), lão hóa da là quá trình tất yếu khoa học chưa hiểu hết nhưng việc làm chậm lão hóa là điều có thể. Dưới đây là một số khuyến cáo của AAD đã được thực hiện thành công:
- Bảo vệ làn da trước ánh nắng mặt trời bằng cách tạo bóng râm, che phủ bằng quần áo và sử dụng kem chống nắng có phổ rộng, SPF 30 (hoặc cao hơn) và chịu nước. Nên thoa kem chống nắng mỗi ngày cho tất cả những vùng da không được che phủ bởi quần áo, mang khẩu trang, đeo kính râm…
- Ngủ nghỉ hợp lý, tăng cường thực phẩm bổ sung dưỡng chất, đủ nước, ăn nhiều rau. Nghiên cứu cho thấy rằng ăn nhiều trái cây và rau quả tươi có thể giúp ngăn ngừa tổn thương dẫn đến lão hóa da sớm. Chế độ ăn uống chứa nhiều đường hoặc carbohydrate tinh chế khác có thể đẩy nhanh quá trình lão hóa.
- Năng tập thể dục vì nghiên cứu chứng minh tập thể dục, duy trì cuộc sống năng vận động có tác dụng thể cải thiện lưu thông và tăng cường hệ thống miễn dịch, mang lại cho làn da một vẻ ngoài trẻ trung hơn.
- Hạn chế tiếp xúc nguồn tia UV, nó làm tăng tốc độ lão hóa da khiến da nhanh già. Tránh xa khói thuốc lá, kể cả thuốc lá điện tử hay hút thuốc thụ động (hít phải khói của người hút phả ra), thủ phạm làm nhăn và xỉn màu da. Hạn chế rượu bia, đồ uống có hàm lượng cồn cao…
- Massage và đắp mặt nạ là phương pháp thường được lựa chọn nhiều nhất để duy trì làn da đẹp. Cần lưu ý động tác massage phải đúng cách, nếu không sẽ bị phản tác dụng. Ngoài ra còn nhiều phương pháp khác như kem dưỡng ẩm da mặt mỗi ngày, hoặc sử dụng máy cho da thở oxy, đưa dưỡng chất trực tiếp vào da như vitamin C, E, tế bào gốc…
- Nên rửa mặt hai lần một ngày, nhất là khi đổ mồ hôi nhiều. Mồ hôi, đặc biệt là khi đội mũ dễ gây kích ứng da, vì vậy rửa sạch mồ hôi giúp bảo vệ, tăng cường sức khỏe cho da.
- Ngừng sử dụng các sản phẩm chăm sóc da kém chất lượng, không rõ nguồn gốc có chứa nhiều thành phần gây kích thích, làm cho da nhanh lão hóa. Mỹ phẩm sử dụng phải phù hợp với làn da của từng người và nên được các chuyên gia mỹ phẩm hoặc bác sĩ da liễu hướng dẫn, không nên tự dùng theo lời đồn thổi thiếu căn cứ.
- Ngoài ra có thể áp dụng các phương pháp làm chậm và cải thiện làn da lão hóa như kỹ thuật Laser, IPL, RF, Botox…
